Y tế cơ sở: tuyến đầu tiên chủ động phát hiện sớm, điều trị và quản lý bệnh tăng huyết áp tại cộng đồng

Trong nỗ lực chủ động kiểm soát hiệu quả bệnh tăng huyết áp – một yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ, nhồi máu cơ tim và suy thận – ngành y tế TP đã triển khai nhiều hoạt động tại tuyến y tế cơ sở nhằm phát hiện sớm, điều trị và quản lý bệnh tại cộng đồng. Từ cuối năm 2022, TP.HCM triển khai thí điểm chương trình WHO PEN (Gói can thiệp thiết yếu phòng chống bệnh không lây nhiễm tại tuyến y tế cơ sở của Tổ chức Y tế Thế giới) kết hợp với cải tiến chất lượng (QI) tại 43 Trạm Y tế. Đến năm 2024, chương trình đã mở rộng ra 181 Trạm Y tế phường, xã trên toàn thành phố. Các hoạt động chính của chương trình bao gồm: sàng lọc phát hiện sớm tăng huyết áp ở người trên 40 tuổi; áp dụng phác đồ điều trị đơn giản theo Quyết định 5904/QĐ-BYT để chuẩn hóa và nâng cao hiệu quả điều trị; quản lý bệnh nhân tăng huyết áp thông qua phần mềm bệnh không lây (BKLN); tư vấn thay đổi lối sống, hướng dẫn dùng thuốc đúng cách; theo dõi chỉ số huyết áp và cung cấp thuốc ngay tại Trạm Y tế. Bệnh nhân nặng được chuyển tuyến theo quy trình và vẫn được tiếp tục theo dõi tại cộng đồng sau khi điều trị ổn định.

Song song đó, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC) phối hợp với các Trung tâm Y tế quận/huyện tổ chức giám sát định kỳ và giao ban chuyên môn cho các Trạm Y tế, sử dụng dữ liệu từ phần mềm bệnh không lây nhiễm (BKLN) để theo dõi người bệnh, nhắc lịch tái khám và duy trì danh sách quản lý bệnh nhân tại tuyến cơ sở. Các chỉ số quan trọng như tỷ lệ phát hiện, tỷ lệ điều trị và tỷ lệ kiểm soát huyết áp được theo dõi sát sao để liên tục cải tiến chất lượng dịch vụ. Đáng chú ý, 100% Trạm Y tế hiện đã sử dụng phần mềm BKLN để quản lý bệnh nhân tăng huyết áp và đái tháo đường tại địa bàn, thống kê điều trị theo quý, nhắc lịch tái khám và báo cáo định kỳ cho tuyến trên theo qui định. Năm 2024, chương trình đã đạt được nhiều kết quả quả đáng khích lệ như: tỷ lệ bệnh nhân được kiểm soát huyết áp tại các Trạm Y tế đạt 78,6%. Kết quả này đã thể hiện rõ hiệu quả của việc lồng ghép chương trình WHO PEN với cải tiến chất lượng tại tuyến y tế cơ sở.

Ngoài ra trong năm 2024, TPHCM đã triển khai khám sức khỏe miễn phí người cao tuổi nhằm phát hiện các bệnh không lây, trong đó có bệnh tăng huyết áp để quản lý và điều trị kịp thời. Đáng chú ý kết quả khám sức khỏe cho thấy có khoảng 15% trường hợp lần đầu tiện phát hiện bệnh tăng huyết áp. Từ tháng 10/2024, Sở Y tế tổ chức đấu thầu thuốc tập trung cho tuyến y tế cơ sở, việc cung ứng thuốc điều trị các bệnh mạn tính tại Trạm Y tế đã được đảm bảo đầy đủ và ổn định, cho phép thanh toán bảo hiểm y tế. Năm 2025, Ngành Y tế Thành phố đặt mục tiêu phấn đấu ít nhất 90% Trạm Y tế phường, xã, thị trấn trên địa bàn có khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế ban đầu; phấn đấu 100% Trạm Y tế phường, xã, thị trấn trên địa bàn đang triển khai khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế đều tham gia chương trình WHO PEN; 100% Trạm Y tế triển khai chương trình WHO PEN đều có đầy đủ thuốc điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường; ít nhất 50% người bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường được phát hiện mới đều được quản lý điều trị tại Trạm Y tế theo hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế; ít nhất 80% người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường đang quản lý điều trị tại trạm y tế đạt mục tiêu điều trị; ít nhất 70% người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường duy trì đến trạm y tế khám bệnh, chữa bệnh sau 3 tháng. Hãy chung tay vì trái tim khỏe mạnh Tăng huyết áp là bệnh phổ biến nhưng dễ bị bỏ sót. Theo Khảo sát STEPS 2021, 26,2% người trưởng thành Việt Nam (18–69 tuổi) mắc tăng huyết áp, nhưng chỉ 40,2% biết tình trạng của mình và chỉ 24,7% được điều trị tại cơ sở y tế. Hưởng ứng Ngày Thế giới Phòng chống Tăng huyết áp 17/5, Ngành y tế TP.HCM phát động chiến dịch truyền thông cộng đồng với thông điệp: “Ăn uống lành mạnh – Vận động đều – Kiểm soát huyết áp tốt”. Nhân dịp Ngày Thế giới Phòng chống Tăng huyết áp, Ngành y tế Thành phố kêu gọi người dân chủ động kiểm tra huyết áp định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ điều trị nếu đã được chẩn đoán bệnh, và đến Trạm Y tế gần nhất để được sàng lọc, tư vấn và chăm sóc liên tục. 7 hành động đơn giản nhưng thiết thực để phòng chống tăng huyết áp: 1. Đo huyết áp định kỳ, đặc biệt người từ 40 tuổi trở lên. 2. Ghi nhớ chỉ số huyết áp như số tuổi của mình. 3. Giảm muối trong khẩu phần ăn hằng ngày. 4. Đọc nhãn thực phẩm, tránh sản phẩm nhiều muối, đường, chất béo bão hòa. 5. Ăn ít nhất 400g rau củ/ngày, tăng chất xơ. 6. Hạn chế đồ ăn nhanh, nước ngọt, thức ăn nhiều dầu mỡ. 7. Duy trì vận động ít nhất 150 phút mỗi tuần, phù hợp với thể trạng. Hãy hành động hôm nay – vì trái tim khỏe mạnh của bạn và người thân! Nguồn: https://medinet.hochiminhcity.gov.vn/